وظایف شرعی و قانونی زن در خانه

وظایف شرعی و قانونی زن در خانه اغلب به پذیرش تمکین (اطاعت و ایفای حقوق زناشویی) و حفظ وفاداری محدود می شود، در حالی که امور مربوط به خانه داری و فرزندپروری، مگر با توافق قبلی، از تکالیف اجباری او محسوب نمی شود. تجربه زندگی مشترک نشان می دهد که عدم درک صحیح از این تمایزات، اغلب به سردرگمی ها و سوءتفاهمات بسیاری منجر می شود که می تواند بنیان خانواده را به چالش بکشد. خانواده های ایرانی در طول تاریخ با ترکیبی از قوانین شرعی، مقررات مدنی، عرف جامعه و اخلاقیات روبرو بوده اند که مرزهای وظایف و حقوق را گاهی مبهم ساخته است. برای ساختن زندگی مشترکی پایدار و توأم با آرامش، شناخت دقیق و شفاف این ابعاد برای هر دو همسر از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوانند با آگاهی و تفاهم، مسیر زندگی مشترک را هموار سازند.

تعاریف و مبانی؛ تفکیک وظایف در کانون خانواده

درک عمیق از وظایف زن در خانه، نیازمند تفکیک دقیق این مفاهیم در بسترهای مختلف است. جامعه و قوانین، هر کدام تعاریف و انتظارات خاص خود را دارند که گاه با یکدیگر همپوشانی دارند و گاه تفاوت های اساسی را نشان می دهند. این تمایزگذاری به افراد کمک می کند تا در روابط خود، خواسته ها و توقعات را بر اساس مبانی صحیح بنا کنند و از سردرگمی و تعارضات غیرضروری بپرهیزند. عدم تفکیک این مفاهیم، اغلب منجر به برداشت های نادرست می شود که در نهایت بر آرامش و سلامت خانواده تأثیر منفی می گذارد.

وظایف قانونی زن در خانه

وظایف قانونی، الزامات و تکالیفی هستند که در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران به وضوح مشخص شده و دارای ضمانت اجرایی هستند. این وظایف، چارچوب اصلی حقوقی زندگی مشترک را تشکیل می دهند و هرگونه تخطی از آن ها می تواند پیامدهای حقوقی در پی داشته باشد. قانون گذار با تدوین این اصول، سعی در ایجاد نظمی مدون و قابل استناد در روابط زناشویی داشته است تا از بروز بی نظمی و تضییع حقوق جلوگیری کند. شناخت این چارچوب برای تمامی زوجین، به ویژه آنانی که در آستانه تشکیل خانواده هستند، حیاتی است.

وظایف شرعی زن در خانه

تکالیف شرعی، ریشه در فقه اسلامی دارند و از منابعی چون قرآن کریم، سنت پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع)، اجماع و عقل استخراج می شوند. این وظایف، ابعاد معنوی و اخلاقی زندگی مشترک را نیز در بر می گیرند و هدف آن ها، سعادت دنیوی و اخروی خانواده است. در بسیاری موارد، وظایف شرعی و قانونی همپوشانی دارند، اما گاهی نیز تفاوت هایی ظریف مشاهده می شود. برای یک زندگی مؤمنانه و بر اساس آموزه های دینی، درک این وظایف ضروری است.

وظایف عرفی زن در خانه

عرف، به هنجارها و انتظارات اجتماعی و فرهنگی گفته می شود که در طول زمان در یک جامعه شکل گرفته اند. بسیاری از تصورات رایج درباره نقش زن در خانه، نظیر خانه داری و فرزندپروری به عنوان نقش اصلی زن، ریشه در عرف و سنت ها دارد. این وظایف، هرچند ممکن است پشتوانه قانونی یا شرعی قاطعی نداشته باشند، اما اغلب به دلیل تکرار و پذیرش اجتماعی، به عنوان انتظاراتی طبیعی در روابط زناشویی مطرح می شوند. درک تأثیر عرف بر زندگی مشترک، به زوجین کمک می کند تا در مواجهه با این انتظارات، با آگاهی و انعطاف پذیری عمل کنند.

وظایف اخلاقی زن در خانه

وظایف اخلاقی، فراتر از الزامات قانونی و شرعی، به اصول انسانیت، محبت، گذشت، فداکاری و مسئولیت پذیری متقابل بازمی گردد. این ابعاد از زندگی مشترک، بیش از هر چیز به پایداری عاطفی و رضایت درونی زوجین کمک می کند. یک زندگی پر از عشق و احترام، نیازمند توجه به همین نکات اخلاقی است که حتی در غیاب هرگونه الزام حقوقی، به صلاح و سعادت زندگی مشترک است. وظایف اخلاقی، بنیان هر رابطه سالمی را تشکیل می دهند و غفلت از آن ها می تواند منجر به سردی و از بین رفتن صمیمیت شود.

تفکیک این چهار مفهوم (قانونی، شرعی، عرفی و اخلاقی) از یکدیگر، برای جلوگیری از خلط مباحث و کاهش سوءتفاهم ها در خانواده حیاتی است. این رویکرد به هر دو همسر این امکان را می دهد که با دیدی واقع بینانه و منطقی به انتظارات و تکالیف خود نگاه کنند و از تنش های ناشی از برداشت های نادرست جلوگیری نمایند.

نگاه قانون مدنی ایران به وظایف زن در خانه

قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، چارچوبی حقوقی برای وظایف و حقوق زوجین ارائه می دهد. در این چارچوب، برخی از وظایف به وضوح برای زن تعریف شده است که مهم ترین آن ها، مفهوم «تمکین» است. اما نکته حائز اهمیت این است که قانون، بسیاری از تصورات رایج درباره وظایف زن در خانه را به رسمیت نمی شناسد و این امر خود منشأ بسیاری از ابهامات و اختلافات در روابط زناشویی است.

مفهوم تمکین عام و خاص در قانون مدنی

تمکین، سنگ بنای وظایف قانونی زن در قبال همسر خود محسوب می شود و در دو بعد «عام» و «خاص» مورد بررسی قرار می گیرد.

تمکین عام: این مفهوم به معنای پذیرش ریاست مرد در خانواده و سکونت در منزل مشترک تعیین شده توسط شوهر است. همچنین، زن در حدود عرف و شرع، موظف به اطاعت از همسر خود در امور کلی زندگی مشترک است. این اطاعت به معنای همراهی و همکاری در اداره زندگی است و نه سلب کامل استقلال و اراده از زن. قانون در اینجا به دنبال حفظ نظم و انسجام در نهاد خانواده است.

• محدودیت ها و استثنائات تمکین عام: قانون گذار مواردی را نیز پیش بینی کرده است که زن از تمکین عام معاف است. این موارد شامل خواسته های نامشروع و غیرقانونی مرد، به خطر افتادن جان، مال یا آبروی زن در اثر اطاعت از مرد، یا تعیین محل سکونت نامناسب و خطرناک توسط شوهر می شود. در چنین شرایطی، زن می تواند از تمکین خودداری کند بدون آنکه ناشزه محسوب شود.
• عواقب عدم تمکین عام (نشوز): در صورتی که زن بدون داشتن دلایل موجه قانونی و شرعی از تمکین عام خودداری کند، «ناشزه» محسوب می شود و مهم ترین پیامد آن، عدم استحقاق نفقه است.

تمکین خاص: این بعد از تمکین، به برقراری روابط زناشویی و رفع نیاز جنسی همسر اشاره دارد. این وظیفه از منظر قانون برای حفظ عفت و تحکیم بنیان خانواده ضروری تلقی می شود.

• محدودیت ها و استثنائات تمکین خاص: زن در شرایط خاصی می تواند از تمکین خاص خودداری کند؛ از جمله در دوران عذر شرعی، در صورت بیماری که مانع از برقراری رابطه شود، وجود ضرر جسمی یا روحی ناشی از رابطه، و یا در صورت عدم پرداخت نفقه از سوی مرد. این موارد، برای حفظ سلامت و کرامت زن در قانون پیش بینی شده اند.
• عواقب عدم تمکین خاص (نشوز): همانند تمکین عام، عدم رعایت تمکین خاص بدون دلیل موجه نیز موجب نشوز زن و در نتیجه، عدم استحقاق نفقه می شود.

عدم وجود وظیفه قانونی برای انجام امور منزل

یکی از مهم ترین نکات در قانون مدنی ایران، تصریح بر عدم وجود وظیفه قانونی برای زن در انجام امور منزل است. بسیاری از کارهایی نظیر آشپزی، نظافت، خیاطی و حتی نگهداری از فرزندان، از نظر قانونی بر عهده زن نیست. این موضوع، خلاف تصور رایج در بسیاری از جوامع سنتی است و در عمل، محل مناقشات زیادی می شود. مگر اینکه در ضمن عقد نکاح، توافق صریحی بر عهده گرفتن این وظایف توسط زن صورت گرفته باشد، زن هیچ الزامی به انجام آن ها ندارد.

حق مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت: با توجه به عدم وجود وظیفه قانونی برای انجام امور منزل، قانون برای کارهایی که زن در طول زندگی مشترک انجام داده اما وظیفه قانونی یا شرعی او نبوده، حقی به نام «اجرت المثل» قائل شده است.

• تعریف اجرت المثل: اجرت المثل به معنای دستمزد و پاداشی است که به زن بابت خدماتی که در خانه ارائه کرده، پرداخت می شود. این حق معمولاً در زمان طلاق یا فسخ نکاح، قابل مطالبه است.
• شرایط مطالبه اجرت المثل: برای اینکه زن بتواند اجرت المثل را مطالبه کند، باید سه شرط اساسی محقق شود:
  1. کارهای انجام شده به دستور مرد باشد یا حداقل مرد درخواست ضمنی داشته باشد و زن از روی میل شخصی و بدون قصد تبرع (رایگان انجام دادن) آن کارها را انجام ندهد.
  2. زن قصد تبرع (رایگان انجام دادن) نداشته باشد؛ یعنی از همان ابتدا، نیت دریافت دستمزد برای کارهایش را داشته باشد. اثبات این شرط در عمل ممکن است دشوار باشد.
  3. کارها شرعاً بر عهده زن نباشد.
• نحوه محاسبه و مطالبه: در صورت وجود شرایط، دادگاه با جلب نظر کارشناس، میزان اجرت المثل را بر اساس نوع و حجم کارها و طول مدت زندگی مشترک محاسبه می کند و حکم به پرداخت آن صادر می نماید.

نحله: نحله، مبلغی است که در صورت عدم تعلق اجرت المثل (مثلاً به دلیل عدم اثبات قصد تبرع نکردن زن)، دادگاه می تواند به عنوان یک پاداش به زن پرداخت کند. این مبلغ، کمتر از اجرت المثل است و به تشخیص قاضی تعیین می شود.

قانون مدنی ایران صراحتاً بیان می دارد که انجام امور منزل و خانه داری، وظیفه قانونی زن نیست و در صورت انجام این امور به دستور مرد و بدون قصد تبرع، زن مستحق مطالبه اجرت المثل خواهد بود.

ابعاد شرعی وظایف زن در خانه از منظر اسلام

اسلام، به عنوان یک دین جامع، به ابعاد مختلف زندگی انسان، از جمله روابط خانوادگی، توجه ویژه ای دارد. در متون فقهی و روایی، وظایف زن در خانه نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. آنچه از این آموزه ها برمی آید، تفاوت هایی با برداشت های عرفی و سنتی دارد و به کرامت و استقلال زن اهمیت زیادی می دهد.

تمکین در فقه اسلامی

مفهوم تمکین در فقه اسلامی، تا حد زیادی با مفهوم قانونی آن در قانون مدنی مطابقت دارد. تمکین عام شامل پذیرش ریاست مرد در خانواده و سکونت در منزل مشترک است و تمکین خاص به برقراری رابطه زناشویی برای حفظ عفت و سلامت روان زوجین و جامعه اشاره دارد. فقها بر اهمیت این روابط برای تحکیم مودت و رحمت میان همسران تأکید کرده اند. البته در فقه نیز مواردی برای عدم تمکین پیش بینی شده است، از جمله ضرر و زیان به زن یا خواسته های نامشروع.

حفظ آبروی خانواده و شوهر

یکی از وظایف اخلاقی و شرعی مهم زن، حفظ آبرو و اسرار خانواده و شوهر است. در اسلام، خانواده کانون آرامش و محرمیت تلقی می شود و حفظ اسرار آن از اهمیت بالایی برخوردار است. افشای رازها و مسائل خصوصی خانواده، می تواند به بنیان اعتماد آسیب رسانده و آبروی اعضای خانواده را به خطر اندازد. از دیدگاه شرعی، خروج زن از منزل بدون اذن شوهر در امور غیرضروری جایز نیست، اما در موارد ضروری و متعارف، این اذن ساقط می شود. این حکم بیشتر برای حفظ نظم خانواده و اطمینان از سلامت و امنیت زن در نظر گرفته شده است.

امور منزل از دیدگاه اسلام

نکته ای که بسیاری از مردم را شگفت زده می کند، عدم وجوب شرعی انجام کارهای خانه بر عهده زن از دیدگاه اسلام است. برخلاف تصور رایج، آیات و روایات متعددی وجود دارد که نشان می دهد زن شرعاً موظف به انجام آشپزی، نظافت، خیاطی و حتی فرزندپروری نیست.

• عدم وجوب شرعی: مستندات فقهی نشان می دهند که اگر زن این کارها را انجام دهد، نه به عنوان تکلیف، بلکه از روی لطف و احسان است. حتی در سیره اهل بیت (ع) نیز نمونه هایی وجود دارد که این برداشت را تأیید می کند. مثلاً نقل شده است که پیامبر اکرم (ص) کارهای منزل را بین حضرت زهرا (س) و حضرت علی (ع) تقسیم کردند که این تقسیم کار نیز بر اساس توافق و همکاری بوده و نه به عنوان وظیفه اجباری.
• تشویق به همکاری و احسان: اسلام، با وجود عدم وجوب شرعی، زن را به همکاری و احسان در امور منزل تشویق می کند. این همکاری به عنوان عاملی برای تقویت مودت، رحمت و کسب پاداش معنوی تلقی می شود. در واقع، انجام کارهای خانه از روی محبت و ایثار، نه تنها ثواب زیادی دارد، بلکه به استحکام روابط عاطفی و ایجاد فضایی سرشار از آرامش در خانه کمک می کند. این نگاه، بیش از آنکه به تکلیف بپردازد، بر جنبه های اخلاقی و معنوی تأکید دارد و زندگی زناشویی را بستری برای رشد و کمال متقابل می داند.

نقش مادر در تربیت فرزندان از دیدگاه شرع

اسلام جایگاه ویژه ای برای نقش مادر در تربیت فرزندان قائل است و آن را بسیار والا می داند. مادر به عنوان اولین و مهم ترین مربی، تأثیری عمیق بر شکل گیری شخصیت و ارزش های فرزندان دارد. با این حال، حتی این نقش حیاتی نیز به گونه ای نیست که عدم انجام آن به عنوان یک وظیفه واجب قلمداد شود که عدم انجام آن موجب نشوز یا سلب حقوق مالی گردد. این نقش بیشتر به عنوان یک فضیلت و رسالتی بزرگ برای زن مطرح می شود که با عشق و ایثار همراه است.

فراتر از الزامات؛ وظایف عرفی، اخلاقی و روانشناختی

زندگی مشترک، فراتر از مجموعه ای از قوانین و احکام است؛ آن را می توان سفری پرفراز و نشیب دانست که نیازمند همدلی، تفاهم و عشق است. در این مسیر، انتظارات عرفی، اصول اخلاقی و نیازهای روانشناختی نقش حیاتی ایفا می کنند که گاه از الزامات قانونی و شرعی نیز مهم تر می شوند.

همدلی و تفاهم؛ جوهره زندگی مشترک

تجربه انسان ها نشان می دهد که صرف نگاه حقوقی و خشک به زندگی مشترک، نمی تواند ضامن خوشبختی و آرامش باشد. یک رابطه پایدار، بر ستون های مستحکم عاطفه، گذشت، احترام متقابل و تفاهم بنا می شود. غفلت از این ابعاد، می تواند زندگی را به صحنه ای از مطالبات و تعارضات تبدیل کند که سلامت روان زوجین و فرزندان را به خطر می اندازد. زن و مرد، هر دو نیاز به این دارند که احساس دوست داشته شدن، حمایت و درک شدن داشته باشند.

تقسیم عادلانه مسئولیت ها در بستر جامعه نوین

با تحولات اجتماعی و اقتصادی، بسیاری از زنان علاوه بر نقش های سنتی در خانه، در عرصه های تحصیل و اشتغال نیز فعال هستند. این تغییرات، ضرورت بازتعریف وظایف در خانه را بیش از پیش مطرح می کند. تاکید بر گفتگوی سازنده و توافق زوجین بر سر تقسیم کارها، اعم از مسئولیت های مالی، خانه داری و فرزندپروری، با در نظر گرفتن شرایط فردی، توانایی ها و علایق هر یک، می تواند راهگشا باشد. به عنوان مثال، در بسیاری از خانواده های مدرن، مردان نیز فعالانه در امور منزل و مراقبت از فرزندان مشارکت می کنند و این تقسیم کار عادلانه، به رضایت بیشتر هر دو طرف منجر می شود.

حمایت عاطفی و ایجاد پناهگاه امن روانی

زن در خانه، فراتر از هر نقشی، می تواند به عنوان یک حامی عاطفی و شنونده فعال، پناهگاهی امن برای همسر خود باشد. او با درک و همدلی، می تواند فضایی فراهم آورد که در آن مرد نیز بتواند ضعف ها، نگرانی ها و رنج های خود را بیان کند. حفظ حریم خصوصی و اعتماد در کانون خانواده، از ارکان اصلی این حمایت عاطفی است. تجربه نشان داده است که یک رابطه توأم با اعتماد، فضایی برای رشد و شکوفایی هر دو نفر فراهم می آورد.

اهمیت خودشکوفایی و رشد فردی زن

در گذشته، گاهی نقش زن در خانه به گونه ای تعریف می شد که مجالی برای رشد فردی او باقی نمی ماند. اما امروز، می دانیم که توجه به علایق، تحصیلات، اشتغال و تفریحات زن برای خودشکوفایی و سلامت روان او، نه تنها به نفع اوست، بلکه تأثیر مثبتی بر کیفیت زندگی مشترک و توانایی او در ایفای نقش های همسر و مادر دارد. یک زن شاد و راضی، می تواند همسری بهتر و مادری موثرتر باشد. بنابراین، فراهم آوردن شرایطی برای رشد فردی زن، یک وظیفه اخلاقی مهم برای همسر و جامعه است.

تأمل بر این ابعاد عرفی، اخلاقی و روانشناختی، به زوجین کمک می کند تا فراتر از چارچوب های خشک قانونی و شرعی، به سوی ساختن زندگی مشترکی غنی تر، پربارتر و سرشار از رضایت حرکت کنند. اینجاست که عشق و احترام متقابل، معنای حقیقی خود را پیدا می کنند.

پاسخ به ابهامات رایج درباره وظایف زن در خانه

درک صحیح از وظایف شرعی و قانونی زن در خانه، اغلب با پرسش ها و ابهامات متعددی همراه است که می تواند منجر به سوءتفاهم ها و چالش هایی در زندگی مشترک شود. بررسی این پرسش های رایج، به روشن شدن بیشتر موضوع و ارائه راهکارهایی عملی کمک می کند.

آیا مرد می تواند زن را به زور به انجام کارهای خانه مجبور کند؟

از نظر قانونی، مرد نمی تواند زن را به زور به انجام کارهای خانه مجبور کند. همانطور که پیشتر گفته شد، قانون مدنی صراحتاً بیان می دارد که خانه داری وظیفه زن نیست، مگر اینکه این موضوع با توافق صریح و کتبی در ضمن عقد نکاح یا پس از آن، توسط زن پذیرفته شده باشد. در غیر این صورت، هرگونه اجبار از سوی مرد، خلاف قانون و حقوق زن محسوب می شود و زن می تواند از انجام آن خودداری کند.

در صورت انجام امور منزل توسط زن، چگونه می تواند اجرت المثل را مطالبه کند؟

در صورتی که زن کارهای خانه را بدون قصد تبرع (رایگان انجام دادن) و به دستور مرد انجام داده باشد و این کارها شرعاً نیز وظیفه او نبوده باشد، می تواند از طریق مراجع قانونی (دادگاه خانواده) نسبت به مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت اقدام کند. این مطالبه معمولاً در زمان طلاق مطرح می شود، اما امکان طرح آن به صورت جداگانه نیز وجود دارد. دادگاه با جلب نظر کارشناس، میزان اجرت المثل را تعیین و مرد را ملزم به پرداخت آن می کند.

آیا زنی که شاغل است، باز هم وظیفه انجام کارهای خانه را ندارد؟

از نظر قانونی، اشتغال زن هیچ تغییری در عدم وجوب انجام کارهای خانه برای او ایجاد نمی کند. چه زن شاغل باشد و چه خانه دار، انجام امور منزل از وظایف قانونی او نیست. با این حال، از منظر اخلاقی و برای حفظ تفاهم و آرامش در زندگی مشترک، بسیاری از زوجین به توافق می رسند که تقسیم عادلانه ای برای کارهای خانه صورت گیرد، به خصوص زمانی که زن نیز در تأمین معاش خانواده مشارکت دارد. گفتگو و توافق در این زمینه، از اهمیت بالایی برخوردار است.

چگونه می توان در مورد تقسیم وظایف خانه با همسر به توافق رسید و از اختلافات جلوگیری کرد؟

کلید اصلی برای جلوگیری از اختلافات و رسیدن به توافق در مورد تقسیم وظایف خانه، «گفتگوی سازنده» و «درک متقابل» است. زوجین باید با صراحت و احترام، انتظارات و توانایی های خود را بیان کنند و به نقاط قوت و ضعف یکدیگر نیز توجه داشته باشند. در این فرآیند، می توانند به راهکارهایی مانند:

1. تدوین یک فهرست از کارهای منزل و تقسیم آن ها بر اساس توانایی و علاقه.
2. همکاری متقابل در انجام کارهای مشترک.
3. در نظر گرفتن ساعات کاری و میزان خستگی هر یک از همسران.
4. استفاده از کمک های بیرونی (مانند خدمتکار) در صورت امکان مالی.

در صورت عدم موفقیت در رسیدن به توافق، مراجعه به مشاور خانواده می تواند بسیار مفید باشد.

در صورت عدم انجام وظایف قانونی توسط زن (نشوز)، چه پیامدهای حقوقی متوجه اوست؟

مهم ترین و تنها پیامد حقوقی نشوز زن (یعنی عدم تمکین عام یا خاص بدون دلیل موجه)، «عدم استحقاق نفقه» است. به عبارت دیگر، مرد دیگر وظیفه ای برای پرداخت نفقه به زن ناشزه نخواهد داشت. با این حال، زن در این شرایط همچنان می تواند مهریه خود را مطالبه کند و نشوز تأثیری بر حق مهریه او ندارد. نکته مهم این است که اثبات نشوز و دلایل آن در دادگاه، فرآیندی حقوقی است و به سادگی قابل اعمال نیست.

پاسخ به این پرسش ها نشان می دهد که چارچوب های قانونی و شرعی، مرزهای مشخصی را برای وظایف زن در خانه تعیین کرده اند که لزوماً با تصورات عرفی یکسان نیستند. آگاهی از این مرزها، گامی اساسی برای ساختن روابطی سالم و مبتنی بر احترام متقابل است.

نتیجه گیری: بنیان خانواده بر ستون های آگاهی و تفاهم

در نهایت، بررسی وظایف شرعی و قانونی زن در خانه نشان می دهد که این وظایف، به طور مشخص و محدود، عمدتاً بر محور تمکین و وفاداری استوارند. امور خانه داری، آشپزی، نظافت و حتی فرزندپروری، از نظر قانونی و شرعی، بر زن واجب نیستند و انجام آن ها اغلب از روی محبت، احسان یا توافقات دو جانبه صورت می گیرد. این نکته کلیدی، اساس بسیاری از سوءتفاهمات در زندگی مشترک است که ریشه در خلط میان وظایف قانونی، شرعی، عرفی و اخلاقی دارد.

تجربه زندگی مشترک به افراد می آموزد که برای استحکام بنیان خانواده و دستیابی به آرامش و سعادت، فراتر از قوانین خشک و رسمی، به همدلی، تفاهم، احترام متقابل و همکاری نیاز دارند. زندگی زناشویی، صحنه ای برای رقابت بر سر حقوق نیست، بلکه بستری برای رشد متقابل و ایثار است. تقسیم عادلانه مسئولیت ها، نه تنها در امور مالی و بیرون از خانه، بلکه در مدیریت منزل و تربیت فرزندان، با در نظر گرفتن توانایی ها، علایق و شرایط فردی هر دو همسر، می تواند به پایداری و رضایت بیشتر منجر شود.

توصیه می شود که زوجین با آگاهی کامل از حقوق و تکالیف خود و همسرشان، پیش از هرگونه تنش یا بروز اختلاف جدی، به گفتگوی سازنده روی آورند. در مواقعی که اختلافات عمیق تر می شوند و دستیابی به تفاهم دشوار به نظر می رسد، مشاوره حقوقی با وکلای متخصص خانواده و همچنین بهره گیری از راهنمایی مشاوران خانواده، می تواند راهگشا باشد. آگاهی، درک متقابل و تلاش برای همکاری، سه ستون اصلی برای ساختن زندگی مشترکی آرام، عادلانه و پربار هستند.