10 رکورد مثبت اقتصادی – دیجیتوهان

شهادت سیدابراهیم رییسی، رییس جمهور کشورمان و هیات همراه، دو روز گذشته را به یکی از تلخ ترین لحظات برای ایرانیان تبدیل کرد. در این سانحه هوایی تلخ که با سقوط بالگرد در منطقه کوهستانی شمال غربی ایران رخ داد، به همراه رییس جمهور کشورمان، آیت الله آل هاشم امام جمعه تبریز، حسین امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه، مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی و چند تن دیگر از همراهان رییس جمهور نیز به درجه رفیع شهادت رسیدند.

به گزارش دیجیتوهان، به نقل از فرهیختگان: به بهانه شهادت سیدابراهیم رییسی و هیات همراه، در ادامه تنها به بخش کوچکی از نتایج تلاش های گسترده و شبانه روزی دولت سیزدهم اشاره می شود.

بهبود چشمگیر انضباط مالی
یکی از شاخص های اولیه نشان دهنده ناترازی بودجه، کسری تراز عملیاتی است. این شاخص به معنای تفاوت درآمدهای جاری با هزینه های جاری است. به عبارتی کسری تراز عملیاتی نشان می دهد بدون درنظر گرفتن فروش اوراق به علاوه درآمدهای نفتی، درآمدهای پایدار دولت (اعم از درآمد مالیاتی و سایر درآمد) چقدر می تواند هزینه های جاری دولت (اعم از حقوق و دستمزد و…) را پوشش دهد. براساس متن لایحه بودجه 1403، رقم کسری تراز عملیاتی این لایحه نزدیک به 308 همت بود که این مقدار کاهش 32.3 درصدی نسبت به کسری تراز عملیاتی سال 1402 دارد. همچنین نسبت کسری تراز عملیاتی به بودجه جاری 1403 حدود 17 درصد است که کمترین مقدار از سال 1396 تاکنون بوده است. لازم به ذکر است این نسبت در سال های 1399 و 1400 بیش از 50 درصد بود و در سال های 1396، 1397، 1398، 1401 و 1402 حول و حوش 30 درصد بوده است.

رشد نقدینگی در پایین ترین مقدار 57 ماه
نظریه مقداری پول, همبستگی بلندمدت قوی را میان رشد پول (نقدینگی) و تورم پیش بینی می کند؛ به این مفهوم که رشد پیوسته و زیاد حجم پول در اقتصاد، تورم بسیاری را در پی دارد. به عبارتی، گرچه در کوتاه مدت عوامل دیگر نظیر جهش های ارزی، انتظارات تورمی و عوامل سمت عرضه در تورم موثرند اما رفتارهای بلندمدت تورم را رشد نقدینگی تعیین می کند. آمارها نشان می دهد نرخ رشد نقدینگی در پایان اسفندماه درحالی به 24.3 درصد رسیده که این مقدار پایین نرخ رشد نقدینگی در 57 ماه اخیر (از خردادماه 1398 تاکنون) بوده است. لازم به ذکر است کاهش مستمر و قابل ملاحظه رشد نقدینگی طی دو سال اخیر و رسیدن آن به ارقام هدف گذاری شده در سال گذشته، حاکی از تحقق برنامه پولی تنظیم شده در اجرای سیاست کنترل مقداری رشد ترازنامه بانک ها و درنهایت کنترل رشد نقدینگی در دوره اخیر است.

امنیت سرمایه گذاری در بهترین وضعیت از سال 1396
براساس گزارش های دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس که با عنوان «پایش امنیت سرمایه گذاری» منتشر می شود، در تابستان 1402 (آخرین گزارش رسمی) کمیت امینت سرمایه گذاری عدد 5.66 (10 بدترین حالت و عدد صفر بهترین حالت) سنجیده شده است. مقدار عددی این شاخص در مطالعه فصل قبل (بهار 1402) 5.73، در فصل زمستان 1401 حدود 6.10 و در هر دو فصل قبل تر (پاییز و تابستان 1401)، 6.82 بوده که نشان می دهد کمیت عددی امنیت سرمایه گذاری در تابستان 1402 نسبت به فصول قبل از آن، از دیدگاه فعالان اقتصادی مناسب تر شده است. آمارهای گزارش پایش امنیت سرمایه گذاری نشان می دهد عدد 5.66 شاخص امنیت سرمایه گذاری در تابستان 1402 بهترین عملکرد از سال 1396 تاکنون بوده است.

ترانزیت خارجی رکورددار 20 سال اخیر
یکی از بخش هایی که آثار مثبت دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم را به خوبی بیان می کند، بخش ترانزیت خارجی است. درحالی که پس از سال 1401 پروژه انزوای اقتصادی و اجتماعی ایران کلید زده شد، اما دولت سیزدهم در سال 1402 توانست رکورد 20ساله ترانزیت خارجی را بشکند. طبق این آمارها، طی سال گذشته ترانزیت خارجی ایران با عبور از 17.8 میلیون تن، رشد 38 درصدی نسبت به سال 1401 را تجربه کرد. هرچند این آمار با ظرفیت های واقعی کشورمان فاصله زیادی دارد اما با توجه به القای حس ناامنی نسبت به ایران و پیگیری پروژه ناامن سازی کشورمان از سوی دشمنان به ویژه در سال 1401، این رکوردشکنی حایز اهمیت است.

کاهش شکاف طبقاتی به کمترین مقدار از سال 1394
وجود نابرابری های گسترده در توزیع درآمد به بروز فقر و افزایش داخلی آن و ایجاد شکاف بیشتر در طبقات جامعه منجر می شود. توزیع درآمد به توضیح چگونگی سهم افراد یک کشور از درآمد ملی می پردازد. به عبارتی، توزیع درآمد درجه نابرابری موجود بین درآمد افراد یک کشور را توصیف می کند. پدیده نابرابری درآمد نه تنها از دلایل عمده فقر است، بلکه یکی از عوامل مهارکننده رشد اقتصادی نیز محسوب می شود. یکی از روش های سنجش وضعیت توزیع درآمد یک جامعه، استفاده از شاخص آماری ضریب جینی بوده که عدد آن بین صفر (اشاره به برابری کامل در توزیع درآمدها) و یک (حاکی از نـابرابری کامل در توزیع درآمدها یا مخارج) است. شاخص دیگر، نسبت هزینه دهک دهم (ثروتمندترین) به دهک اول (فقیرترین) است. آمارها نشان می دهد در انتهای سال 1401 (آخرین آمار) ضریب جینی به عدد 0.3877 و نسبت هزینه 10 درصد ثروتمندترین به 10 درصد کم درآمدترین نیز به 12.86 رسیده که هر دوی این اعداد، کمترین مقدار از سال 1394 تاکنون بوده است.

رکوردزنی در بودجه عمرانی
یکی از آثار منفی تحریم های اقتصادی، افزایش کسری بودجه دولت هاست. دولت ها در مواجهه با کسری بودجه، اولین بخشی که سهم آن را کاهش می دهد، بودجه عمرانی است، زیرا این امکان در بخش های جاری و حقوق و دستمزد بسیار پایین است. اثر منفی این اقدام بر اقتصاد از آن جهت است که بدانیم بودجه عمرانی درواقع موتور پیشران سرمایه گذاری در کشور بوده و هرگاه کاهش پیدا کند اثر منفی آن بر نرخ تشکیل سرمایه و در مرتبه بعدی روی رشد اقتصادی به وضوح دیده خواهد شد. آمارها نشان می دهد بعد از اولین دور تحریم ها در ابتدای دهه 90، تحقق بودجه عمرانی به 39 درصد کاهش یافت. طی دهه 90 نیز در سایه تحریم های اقتصادی میانگین تحقق بودجه عمرانی تقریبا 70 درصد بوده، اما این عدد در سال 1401 -که شاهد رشد فروش نفت بودیم- به 105 درصد رسیده، یعنی 5 درصد بیشتر از قانون بودجه 1401 تخصیص منابع توسط دولت به این بخش انجام شده است. گرچه آخرین آمارهای تخصیص بودجه عمرانی در سال 1402 منتشر نشده، اما داود منظور، رییس سازمان برنامه و بودجه کشور 10 اسفند 1402 گفته تا آن مقطع بالغ بر 300 همت بودجه عمرانی تخصیص داده شده است.

صادرات نفت در بالاترین مقدار 6 ساله
آمارها نشان می دهد صادرات نفت ایران از سال 2000 تا 2011 روند نسبتا مناسبی را به لحاظ حجمی داشته اما با شروع تحریم سال های 1389 و 1390، صادرات نفت روند کاهشی به خود گرفته و این مقدار تا یک سال امضای برجام به حد نصاب قبلی خود نرسید. این مقدار بار دیگر پس از خروج آمریکا از برجام کاهش یافته و حتی در سال های 2019 و 2020، ارقام 400 هزار بشکه را نیز تجربه کرد. با این حال، این مقدار حالا در بالاترین حجم 6 سال اخیر خود به یک میلیون و 560 هزار بشکه در سه ماهه نسخت سال 2024 رسیده است.

10 فصل رشد اقتصادی مثبت
با خروج یک طرفه آمریکا از برجام و تشدید نااطمینانی، انتظارات منفی و افزایش نوسانات قیمتی در اغلب بازارها به خصوص بازار ارز، در سال 1397 رشد اقتصادی ایران در فصل پاییز حتی نرخ رشد منفی 11 درصد را نیز به ثبت رساند. این وضعیت در سال 1398 نیز ادامه داشت و در فصل اول سال 1399 نیز روندها همچنان منفی بود. با این حال با کاهش تبعات منفی کرونا، رشد اقتصادی ایران با آزادسازی ظرفیت های قبلی و کاهش محدودیت های کرونایی روند مثبتی را به ثبت رساند. این وضعیت از زمان شروع دولت سیزدهم رشد مثبتی را تجربه کرده و دولت سیزدهم توانست 10 فصل رشد اقتصادی مثبت را تکرار کند.

بهبود تشکیل سرمایه
برای دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی و جلوگیری از عدم توازن ها در عرضه و تقاضا، سرمایه گذاری از عوامل مهم و کلیدی محسوب می شود. تقریبا همه اقتصاددانان، بدون توجه به مکتب فکری خود، به انباشت و تشکیل سرمایه، به مثابه مهم ترین عامل تعیین کننده رشد و توسعه اقتصادی تاکید داشته اند. بر این اساس سرمایه گذاری به مثابه سیستم گردش خون در بدن انسان است که ایجاد مشکل در آن، بخش های دیگر را از کار می اندازد. نگاهی به آمارهای منتشرشده ازسوی مرکز آمار ایران نشان می دهد نرخ تشکیل سرمایه که در سال های 1397 و 1398 حتی به منفی 25 درصد نیز نزدیک شده بود، در 10 فصل اخیر روندی مثبت را تجربه کرده است. افزایش فروش نفت، بهبود تخصیص بودجه های عمرانی، افزایش نسبی ساخت وساز در بخش مسکن و افزایش واردات اقلام سرمایه ای از دلایل این موضوع بوده است.

بهبود شاخص محیط کسب و کار
ازجمله اقدامات مهم دولت سیزدهم، تلاش برای بهبود وضعیت شاخص کسب وکار و تسهیل فضای تولید بوده است. تسهیل صدور مجوزها در بخش های مختلف اعم از حوزه وکالت، داروخانه ها، مشاغل خانگی و کاهش بروکراسی اداری در صدور مجوزهای کسب وکار ازجمله اقدامات مهم دولت در حوزه شاخص سهولت کسب وکار بوده است. آمارهای اتاق بازرگانی ایران از شاخص محیط کسب وکار نیز نشان می دهد رقم کل این شاخص تا پاییز 1402 به 5.98 (بدترین نمره عدد 10) رسیده که جزء پایین ترین ها در سال های اخیر است. لازم به ذکر است این مقدار در سال 1397 حتی عدد 6.50 را نیز به ثبت رسانده بود.

پایان خبر دیجیتوهان