تاریخ جشنواره ساز جهانی عود در جزیره هرمز

جزیره هرمز، نگین درخشان خلیج فارس، در اسفند ماه سال ۱۴۰۱ میزبان جشنواره ساز جهانی عود بود؛ رویدادی که به منظور گرامیداشت ثبت جهانی این ساز کهن ایرانی و سوری در یونسکو برگزار شد و شور و حال خاصی به این جزیره رنگارنگ بخشید. این جشنواره فرصتی کم نظیر برای آشنایی عمیق تر با میراث موسیقایی غنی منطقه و تجربه فرهنگ ناب جنوب ایران را فراهم آورد.

موسیقی، همواره پلی بوده میان گذشته و حال، میان فرهنگ ها و تمدن ها. در میان انبوه سازهای موسیقی، عود یا بربط، جایگاهی دیرین و مقدس در قلب مردمان خاورمیانه و شمال آفریقا دارد. این ساز باستانی که نوای دلنشینش قرن ها در محافل هنری و بزم های شبانه طنین انداز بوده، امروزه با ثبت جهانی خود در یونسکو، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. جزیره زیبای هرمز، با خاک های رنگین و سواحل آرامش بخش خود، بستر مناسبی برای گردهمایی دوستداران این ساز جهانی شد تا جشن ثبت آن را با شکوه هرچه تمام تر برگزار کنند. این رویداد نه تنها بهانه ای برای نمایش هنر عودنوازی بود، بلکه سفری به عمق تاریخ و تمدن این ساز باشکوه را نیز میسر ساخت.

تاریخ دقیق برگزاری جشنواره ساز جهانی عود در هرمز: شفاف سازی ابهامات

برای بسیاری از علاقه مندان به فرهنگ و هنر، دانستن تاریخ دقیق رویدادهای این چنینی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. جشنواره ساز جهانی عود در جزیره هرمز در سال ۱۴۰۱، در دو تاریخ مهم و مرتبط با یکدیگر برگزار شد که هر کدام جنبه ای خاص از این رویداد ملی و بین المللی را پوشش می دادند.

رویداد سال 1401: اولین دوره و گرامیداشت ثبت جهانی

اولین مرحله از این گردهمایی بزرگ، در تاریخ ۱۲ اسفند ماه سال ۱۴۰۱ در جزیره هرمز رقم خورد. این روز، میزبان یک نشست تخصصی، نمایشگاه سازهای عود و مراسم افتتاحیه جشنواره بود. در این بخش، متخصصان و پژوهشگران به بحث و تبادل نظر درباره تاریخچه، ساخت و نوازندگی عود پرداختند و علاقه مندان فرصت یافتند تا از نزدیک با سازهای نفیس و آثار هنرمندان برجسته آشنا شوند. مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان در آن زمان با اشاره به این تاریخ، بر اهمیت برگزاری چنین رویدادی در راستای پاسداشت میراث فرهنگی تأکید کرده بود.

اما، اوج برگزاری این رویداد فرهنگی و هنری، در تاریخ ۲۴ اسفند ماه ۱۴۰۱ تجربه شد. این مراسم که با همکاری نزدیک بخش خصوصی و تحت نظارت اداره کل میراث فرهنگی هرمزگان برگزار شد، شامل برنامه های متنوعی از جمله اجرای موسیقی زنده توسط اساتید عودنوازی، برنامه های فرهنگی بومی و تجلیل از فعالان این حوزه بود. این دو تاریخ، هرچند جداگانه به نظر می رسند، اما در واقع مکمل یکدیگر بودند؛ یکی به جنبه های تخصصی و علمی می پرداخت و دیگری به جشن عمومی و مردمی این دستاورد بزرگ فرهنگی. هدف اصلی این جشن ها، بزرگداشت ثبت جهانی هنر ساخت و نواختن عود بود که در هفدهمین نشست کمیته بین دولت ها برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس یونسکو، طی روزهای ۶ تا ۱۲ آذر ماه سال ۱۴۰۱ در شهر رباط مراکش، به عنوان هجدهمین میراث فرهنگی ناملموس ایران، در پرونده ای مشترک با کشور سوریه، به ثبت جهانی رسیده بود. این رویداد، نشانه ای از پیوند عمیق فرهنگی و تاریخی ایران با ساز عود بود.

ثبت جهانی هنر ساخت و نواختن عود در یونسکو، نه تنها افتخاری برای ایران و سوریه است، بلکه گامی بزرگ در حفظ و معرفی یکی از کهن ترین و دلنشین ترین سازهای جهان محسوب می شود. جشنواره هرمز، جشنی برای این دستاورد ارزشمند بود.

بررسی احتمال برگزاری جشنواره در سال های آینده و نحوه اطلاع رسانی

این پرسش که آیا جشنواره ساز جهانی عود در جزیره هرمز به صورت سالانه برگزار می شود یا خیر، دغدغه بسیاری از علاقه مندان است. در حال حاضر، هیچ اعلام رسمی مبنی بر سالانه بودن این رویداد صورت نگرفته است. اما با توجه به استقبال گسترده و اهمیت فرهنگی این جشنواره، امید می رود که در آینده نیز شاهد برگزاری چنین گردهمایی هایی باشیم و این میراث ارزشمند را زنده نگه داریم.

برای اطلاع از تاریخ های احتمالی برگزاری جشنواره در سال های آینده و پیگیری اخبار مربوط به آن، بهترین راه مراجعه به منابع رسمی و معتبر است. وب سایت رسمی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هرمزگان، خبرگزاری های معتبر کشور و پلتفرم های شبکه های اجتماعی مرتبط با حوزه فرهنگ و هنر، می توانند بهترین منابع برای کسب اطلاعات دقیق باشند. پیگیری از این طریق، از انتشار و پذیرش اطلاعات نادرست جلوگیری کرده و به علاقه مندان کمک می کند تا برنامه ریزی دقیقی برای حضور در این رویدادهای فرهنگی داشته باشند.

اهداف و اهمیت فرهنگی جشنواره ساز جهانی عود

جشنواره ساز جهانی عود در جزیره هرمز فراتر از یک رویداد موسیقایی صرف، دارای ابعاد عمیق فرهنگی و اهداف والایی بود که به واسطه آن، نه تنها هنر عودنوازی بلکه جایگاه فرهنگی و گردشگری جزیره هرمز نیز ارتقاء یافت. این رویداد، یک جشن بزرگ برای میراث داران موسیقی ایران زمین به شمار می رفت.

جشن ثبت جهانی: پاسداشت میراث مشترک

محور اصلی برگزاری این جشنواره، گرامیداشت ثبت جهانی هنر ساخت و نواختن عود در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو بود. این پرونده که به صورت مشترک میان ایران و سوریه ارائه شد، بیانگر ریشه های عمیق و تاریخی این ساز در تمدن های منطقه است. عود به عنوان یک نماد مشترک فرهنگی، پلی میان این دو سرزمین و بسیاری از کشورهای دیگر ایجاد کرده است. برگزاری جشنواره در هرمز، فرصتی بی نظیر برای جشن گرفتن این دستاورد و معرفی جایگاه عود در میراث ناملموس جهانی بود. این رویداد به جهانیان نشان داد که چگونه ایران به حفظ و نگهداری از گنجینه های فرهنگی خود پایبند است و برای معرفی آن ها به نسل های آینده و دیگر فرهنگ ها تلاش می کند.

ارتقای فرهنگ عودنوازی و عودسازی

یکی از مهمترین اهداف این جشنواره، ایجاد بستری برای ارتقاء و گسترش فرهنگ عودنوازی و عودسازی بود. این رویداد، فرصتی فراهم آورد تا عموم مردم، به ویژه جوانان، با زیبایی ها و پیچیدگی های این ساز آشنا شوند و به آن علاقه مند گردند. همچنین، جشنواره محفلی برای گردهمایی اساتید برجسته، نوازندگان ماهر و سازندگان چیره دست عود بود. تبادل دانش و تجربه میان این هنرمندان، منجر به خلق ایده های نو، توسعه تکنیک های نوازندگی و ساخت سازهای باکیفیت تر شد. نمایشگاه های جانبی، کارگاه های آموزشی و اجراهای گروهی، همگی در راستای این هدف نقش آفرینی کردند و شور و اشتیاقی وصف ناپذیر را در دل حاضران برانگیختند.

تأثیر بر گردشگری فرهنگی جزیره هرمز

جزیره هرمز، با طبیعت شگفت انگیز و خاک های رنگارنگش، به خودی خود یکی از مقاصد گردشگری محبوب ایران است. برگزاری جشنواره ساز جهانی عود در این جزیره، تأثیر بسزایی در جذب گردشگران داخلی و خارجی داشت. این رویداد به عنوان یک جاذبه فرهنگی منحصربه فرد، بسیاری از افراد را به سمت هرمز کشاند که علاوه بر شرکت در جشنواره، از جاذبه های طبیعی و تاریخی جزیره نیز دیدن کردند. این هم افزایی میان فرهنگ و گردشگری، نه تنها به اقتصاد محلی کمک کرد، بلکه جزیره هرمز و استان هرمزگان را به عنوان یک قطب جدید گردشگری فرهنگی در نقشه ایران و جهان معرفی کرد.

آشنایی عمیق تر با ساز عود (بربط): تاریخچه و ویژگی ها

ساز عود، با نام های دیگر بربط یا رود شناخته می شود و جایگاهی ویژه در تاریخ موسیقی ایران و جهان دارد. این ساز کهن، نه تنها یک ابزار موسیقایی است، بلکه نمادی از تاریخ و تمدن غنی مردمان شرق است.

ریشه های کهن عود در تمدن ایران و جهان

قدمت ساز عود به بیش از ۵ هزار سال پیش بازمی گردد و ردپای آن را می توان در تمدن های باستانی خاورمیانه یافت. این ساز که ظاهری شبیه به گلابی دارد، از دیرباز در موسیقی سنتی غرب آسیا، شمال و شرق آفریقا مورد استفاده قرار گرفته است. در ایران باستان، عود با نام بربط شناخته می شد و از اهمیت ویژه ای در دربار پادشاهان و محافل هنری برخوردار بود. داستان ها و افسانه های بسیاری درباره نوازندگان چیره دست بربط در شاهنامه فردوسی و دیگر متون ادبی فارسی به چشم می خورد. عود در گذر زمان، به سمبلی تاریخی برای سازهای ایرانی تبدیل شده و الهام بخش ساخت بسیاری از سازهای زهی دیگر بوده است. شنیدن نوای عود، همچون سفر در تونل زمان است که روح انسان را به دوران های کهن و تمدن های از دست رفته می برد.

ساختار و مشخصات فیزیکی ساز عود

عود، سازی زهی-زخمه ای است که به دلیل کاسه طنین بزرگ و دسته کوتاه خود، از دیگر سازها متمایز می شود. این ساز اغلب از چوب درخت توت یا آبنوس ساخته می شود که هر یک ویژگی های صوتی خاصی به ساز می بخشند. کاسه طنین بزرگ عود، وظیفه تقویت صدا را بر عهده دارد و به همین دلیل، صدایی پرحجم و گرم تولید می کند. دسته کوتاه عود، نوازنده را قادر می سازد تا به راحتی بر روی پرده ها حرکت کرده و ملودی های پیچیده را اجرا کند. سیم های عود که معمولاً از جنس روده یا نایلون هستند، در تعداد و کوک های مختلفی تنظیم می شوند و انعطاف پذیری زیادی در ایجاد رنگ های صوتی متنوع به نوازنده می دهند. زیبایی بصری عود، همراه با صدای دلنشین و عمیق آن، این ساز را به یکی از محبوب ترین و پرطرفدارترین سازهای منطقه تبدیل کرده است.

راهنمای کامل سفر به جزیره هرمز: برنامه ریزی برای بازدید از جشنواره و جاذبه ها

جزیره هرمز، نه تنها میزبان جشنواره ساز جهانی عود بود، بلکه خود به تنهایی مقصدی شگفت انگیز برای هر گردشگری است. اگر قصد سفر به این جزیره رنگین کمان را دارید، این راهنمای جامع به شما کمک می کند تا سفری خاطره انگیز را تجربه کنید.

معرفی جزیره هرمز: بهشت رنگین کمان خلیج فارس

جزیره هرمز، نگین سرخ گون خلیج فارس، با مساحتی حدود ۴۲ کیلومتر مربع، در فاصله ۸ کیلومتری بندرعباس قرار گرفته است. این جزیره به دلیل خاک های رنگارنگ و پدیده های زمین شناسی منحصربه فردش، شهرت جهانی دارد و به «جزیره رنگین کمان» معروف است. در هرمز، شما می توانید سواحلی با خاک های سرخ، آبی، زرد، نارنجی و حتی نقره ای را مشاهده کنید که هر کدام داستانی از میلیون ها سال تحول زمین شناسی را روایت می کنند.

علاوه بر این جاذبه های طبیعی بی نظیر، هرمز دارای دیدنی های تاریخی و فرهنگی بسیاری نیز هست. قلعه پرتغالی ها، یادگاری از دوران استعمار، با دیوارهای سنگی و توپ های زنگ زده اش، شما را به دل تاریخ می برد. موزه دکتر نادعلیان، با آثار هنری ساخته شده از خاک های جزیره، جلوه ای از خلاقیت هنرمندان بومی را به نمایش می گذارد. دره سکوت با کریستال های نمکی درخشان، و ساحل نقره ای با ماسه های درخشانش، از دیگر شگفتی های این جزیره هستند. بهترین زمان برای سفر به هرمز و لذت بردن از آب و هوای دلپذیر آن، فصل های پاییز و زمستان است، به ویژه اگر بتوانید سفر خود را با رویدادهای فرهنگی مانند جشنواره عود همزمان کنید، تجربه ای فراموش نشدنی خواهید داشت. قدم زدن در سواحل بکر، تماشای غروب آفتاب در افق خلیج فارس و لمس خاک های رنگین، حس و حالی است که تنها در هرمز می توان تجربه کرد.

بهترین مسیرهای دسترسی به هرمز

برای رسیدن به جزیره هرمز، ابتدا باید خود را به بندرعباس یا جزیره قشم برسانید.

• سفر هوایی: سریع ترین راه، پرواز به فرودگاه بین المللی بندرعباس یا فرودگاه قشم است. از آنجا می توانید با تاکسی به بندر شهید حقانی در بندرعباس یا بندر ذاکری در قشم بروید.
• سفر ریلی: اگر به تجربه سفر با قطار علاقه مندید، می توانید با قطار به بندرعباس سفر کنید و سپس از بندر شهید حقانی با شناور به هرمز بروید.
• سفر زمینی: با خودروی شخصی یا اتوبوس نیز می توانید به بندرعباس سفر کنید. توجه داشته باشید که امکان بردن خودرو به جزیره هرمز وجود ندارد و باید خودروی خود را در پارکینگ های بندرعباس پارک کنید.

پس از رسیدن به بندرعباس (بندر شهید حقانی) یا قشم (بندر ذاکری)، می توانید با استفاده از شناورهای مسافربری (لنج یا قایق های تندرو) که به صورت منظم حرکت می کنند، به جزیره هرمز سفر کنید. این سفر دریایی کوتاه، خود تجربه ای دلنشین است که چشم اندازهای زیبایی از خلیج فارس را پیش روی شما قرار می دهد. زمان حرکت شناورها معمولاً از ساعات اولیه صبح آغاز شده و تا غروب ادامه دارد، اما بهتر است از قبل برنامه زمانی دقیق را استعلام کنید.

گزینه های اقامتی و تجربه اقامت در هرمز

اقامت در هرمز، تجربه ای متفاوت و نزدیک به طبیعت و فرهنگ بومی را برای شما فراهم می کند. در این جزیره، خبری از هتل های لوکس و پرزرق و برق نیست، بلکه اقامتگاه های بوم گردی محلی و خانه های روستایی با طراحی های سنتی، میزبان شما خواهند بود. این اقامتگاه ها اغلب توسط مردم بومی اداره می شوند و فرصتی برای هم نشینی با آنان، چشیدن غذاهای محلی و آشنایی با آداب و رسوم جزیره را به شما می دهند.

با اقامت در این خانه ها، می توانید طعم غذاهای دریایی تازه، نان تموشی و انواع غذاهای محلی با ادویه های خاص جنوب را بچشید. به دلیل محدودیت ظرفیت اقامتگاه ها، به ویژه در فصل های پربازدید و ایام برگزاری رویدادهایی مانند جشنواره، توصیه می شود رزرو اقامتگاه خود را از ماه ها قبل انجام دهید. تجربه خوابیدن زیر سقف خانه های کاهگلی، بیدار شدن با صدای مرغان دریایی و تماشای طلوع خورشید از پنجره های مشرف به خلیج فارس، از جمله خاطراتی است که تا ابد در ذهن شما باقی خواهد ماند.

نکات ضروری برای سفری دلپذیر به هرمز

برای آنکه سفر به جزیره هرمز تجربه ای بی نقص و دلپذیر باشد، رعایت چند نکته ضروری است:

1. لباس مناسب: با توجه به فصل سفر، لباس مناسب به همراه داشته باشید. حتی در زمستان، آفتاب هرمز می تواند قوی باشد، پس کلاه، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب را فراموش نکنید.
2. حفاظت از محیط زیست: جزیره هرمز یک اکوسیستم شکننده و منحصربه فرد دارد. در حفظ پاکیزگی جزیره کوشا باشید، زباله های خود را با خود برگردانید و به طبیعت آسیب نرسانید. هرگونه برداشت خاک یا صدف از جزیره ممنوع است.
3. احترام به فرهنگ بومی: مردم هرمز، خونگرم و مهمان نواز هستند. با رعایت آداب و رسوم محلی و احترام به سبک زندگی آنان، ارتباطی صمیمی تر برقرار خواهید کرد.
4. لوازم ضروری: مقداری آب آشامیدنی، تنقلات، داروهای شخصی و یک کوله پشتی سبک برای گشت و گذار در جزیره به همراه داشته باشید.
5. حمل و نقل در جزیره: برای گشت و گذار در هرمز می توانید از سه چرخه ها (توک توک) که توسط رانندگان محلی هدایت می شوند، استفاده کنید. این رانندگان معمولاً راهنمایان خوبی نیز هستند.

رعایت این نکات به شما کمک می کند تا سفری راحت تر، مسئولانه تر و پربارتر به جزیره هرمز داشته باشید و از زیبایی های بی بدیل آن نهایت لذت را ببرید.

جمع بندی و دعوت به اقدام

جشنواره ساز جهانی عود در جزیره هرمز، فصلی نوین در تقویم رویدادهای فرهنگی ایران گشود و فرصتی برای هم نوازی تاریخ، هنر و طبیعت شد. این رویداد، نه تنها بهانه ای برای گرامیداشت ثبت جهانی ساز عود بود، بلکه هرمز را به عنوان مقصدی جذاب برای گردشگری فرهنگی بیش از پیش معرفی کرد. جزیره ای با خاک های رنگین و مردمی خونگرم که هر گوشه از آن داستانی برای روایت دارد.

تجربه حضور در این جشنواره و گشت وگذار در جزیره هرمز، خاطراتی فراموش نشدنی را برای هر بازدیدکننده ای رقم خواهد زد. نوای دلنشین عود در کنار سکوت دلنشین سواحل هرمز، ترکیبی بی نظیر از آرامش و هیجان فرهنگی را خلق می کند. اگر به دنبال تجربه ای متفاوت و غرق شدن در میراثی کهن هستید، پیگیری اخبار رویدادهای فرهنگی آتی در هرمزگان و برنامه ریزی برای سفری به این منطقه بی نظیر را به شما پیشنهاد می کنیم. جزیره هرمز همواره آغوش خود را برای پذیرایی از دوستداران فرهنگ و طبیعت گشوده است.