تاریخ دانمارک

دانمارک کشوری با تاریخ غنی و فرهنگی پویا در قلب اسکاندیناوی واقع شده است. این سرزمین کهن ترین پادشاهی اروپا را در خود جای داده و نقش مهمی در شکل گیری تاریخ و فرهنگ منطقه داشته است. از دوران وایکینگ ها و قدرت دریایی اش تا نقش برجسته اش در اتحادیه کالمار و دوران مدرن دانمارک همواره در حال تحول و پیشرفت بوده است. شناخت تاریخ دانمارک درک عمیق تری از هویت فرهنگ و جایگاه این کشور در جهان به ما می دهد. این مقاله به بررسی جامع تاریخ دانمارک می پردازد و تلاش می کند تا زوایای مختلف این تاریخ پرفراز و نشیب را روشن سازد. از جغرافیای این کشور و تاثیر آن بر شکل گیری تمدن تا فرهنگ غنی و مشاهیر برجسته اش. همچنین به بررسی دوران کهن عصر وایکینگ ها قرون وسطی و دوره معاصر دانمارک خواهیم پرداخت.

جغرافیا

دانمارک کشوری واقع در شمال اروپا بخش اصلی پادشاهی دانمارک را تشکیل می دهد. این سرزمین از شبه جزیره یوتلاند و بیش از 400 جزیره کوچک و بزرگ تشکیل شده است که تنها حدود 70 جزیره آن مسکونی هستند. دانمارک از جنوب با آلمان مرز زمینی دارد و از طریق پل-تونل اورسوند به سوئد متصل می شود. جغرافیای دانمارک تأثیر بسزایی در تاریخ و فرهنگ این کشور داشته است. خط ساحلی طولانی و دسترسی آسان به دریا دانمارکی ها را به دریانوردی و تجارت دریایی تشویق کرده و نقش مهمی در قدرت و نفوذ این کشور در دوران وایکینگ ها و قرون وسطی ایفا کرده است. زمین های هموار و حاصلخیز نیز امکان کشاورزی و دامپروری را فراهم آورده و به توسعه اقتصادی دانمارک کمک کرده است.

فرهنگ

فرهنگ دانمارک ترکیبی از سنت های کهن و ارزش های مدرن است. این کشور به دلیل رفاه اجتماعی بالا برابری جنسیتی و آزادی بیان به عنوان یکی از شادترین و پیشرفته ترین کشورهای جهان شناخته می شود. فرهنگ دانمارکی بر پایه مفاهیمی مانند «هیوگه» (Hygge) استوار است که به معنای لذت بردن از لحظات ساده زندگی صمیمیت و آرامش است. هنر ادبیات موسیقی و طراحی در دانمارک از جایگاه ویژه ای برخوردارند و هنرمندان و نویسندگان دانمارکی تأثیر بسزایی در سطح بین المللی داشته اند. همچنین غذاهای دانمارکی با تأکید بر مواد اولیه تازه و فصلی بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ این کشور را تشکیل می دهند. نظام آموزشی دانمارک نیز بر خلاقیت تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر تأکید دارد.

مشاهیر دانمارک

دانمارک زادگاه بسیاری از مشاهیر و چهره های برجسته در زمینه های مختلف علمی هنری ادبی و سیاسی است. از هانس کریستین اندرسن نویسنده مشهور داستان های کودکان تا نیلز بور فیزیکدان برجسته و برنده جایزه نوبل دانمارکی ها همواره در عرصه های جهانی خوش درخشیده اند. سورن کی یرکگور فیلسوف و متفکر بزرگ تیکو براهه ستاره شناس نامدار و لارس فون تری یر کارگردان سینمای آوانگارد از دیگر چهره های مشهور دانمارکی هستند که تأثیر بسزایی در فرهنگ و هنر جهان داشته اند. در حوزه ورزش نیز دانمارک ورزشکاران برجسته ای مانند پیتر اشمایکل دروازه بان افسانه ای فوتبال و کارولین وزنیاکی تنیسور مشهور را به جهان معرفی کرده است. مشاهیر دانمارکی نمادی از استعداد خلاقیت و پشتکار مردم این کشور هستند.

دوران کهن

تاریخ دانمارک در دوران کهن به عصر یخبندان بازمی گردد زمانی که اولین گروه های انسانی وارد این سرزمین شدند. باستان شناسان شواهدی از سکونت انسان در دانمارک از حدود 12500 سال پیش یافته اند. این دوران شاهد تغییرات آب و هوایی و فرهنگی متعددی بود. جوامع اولیه دانمارکی عمدتاً به شکار ماهیگیری و جمع آوری غذا مشغول بودند. با گذشت زمان کشاورزی نیز در این منطقه رواج یافت و جوامع یکجانشین شکل گرفتند. آثار باستانی به دست آمده از این دوران نشان دهنده وجود فرهنگ غنی و پیچیده در میان ساکنان اولیه دانمارک است. این آثار شامل ابزارهای سنگی سفالینه ها زیورآلات و گورستان ها می شوند. بررسی این آثار اطلاعات ارزشمندی درباره زندگی باورها و ساختار اجتماعی جوامع اولیه دانمارکی در اختیار ما قرار می دهد.

اولین ساکنان دانمارک

اولین ساکنان دانمارک پس از پایان آخرین عصر یخبندان گروه های کوچکی از شکارچیان و جمع آوران غذا بودند که از جنوب و شرق به این منطقه مهاجرت کردند. این افراد عمدتاً از فرهنگ های مگلموسی و کنگه موسی بودند که در مناطق وسیعی از شمال اروپا پراکنده شده بودند. شواهد باستان شناسی نشان می دهد که این جوامع اولیه با شرایط سخت آب و هوایی و محیطی سازگار شده و توانستند در این سرزمین به زندگی ادامه دهند. آنها از ابزارهای سنگی برای شکار حیوانات ماهیگیری و ساخت سرپناه استفاده می کردند. همچنین از پوست و استخوان حیوانات برای تهیه لباس و ابزار استفاده می کردند. باورها و آیین های مذهبی این جوامع اولیه عمدتاً بر پایه پرستش طبیعت و ارواح اجدادی بود.

عصر سنگ و برنز در دانمارک

عصر سنگ در دانمارک از حدود 4000 سال پیش از میلاد آغاز شد و تا حدود 1800 سال پیش از میلاد ادامه یافت. در این دوران کشاورزی به تدریج جایگزین شکار و جمع آوری غذا شد و جوامع یکجانشین شکل گرفتند. کشاورزان اولیه دانمارکی به کشت غلاتی مانند گندم و جو و پرورش دام هایی مانند گاو و گوسفند مشغول بودند. عصر برنز در دانمارک از حدود 1800 سال پیش از میلاد آغاز شد و تا حدود 500 سال پیش از میلاد ادامه یافت. در این دوران فلزکاری برنز در دانمارک رواج یافت و ابزارها و سلاح های برنزی جایگزین ابزارهای سنگی شدند. عصر برنز شاهد پیشرفت های چشمگیری در فناوری تجارت و سازمان اجتماعی در دانمارک بود.

عصر آهن در دانمارک

عصر آهن در دانمارک از حدود 500 سال پیش از میلاد آغاز شد و تا آغاز دوران وایکینگ ها در قرن هشتم میلادی ادامه یافت. در این دوران فلزکاری آهن در دانمارک رواج یافت و ابزارها و سلاح های آهنی جایگزین ابزارهای برنزی شدند. عصر آهن شاهد افزایش جمعیت گسترش تجارت و شکل گیری ساختارهای سیاسی پیچیده تر در دانمارک بود. در این دوران قبایل مختلف ژرمنی در منطقه دانمارک کنونی سکونت داشتند و با یکدیگر در رقابت و جنگ بودند. شواهد باستان شناسی نشان می دهد که در این دوران استحکامات دفاعی متعددی در دانمارک ساخته شده است که نشان دهنده ناآرامی ها و تهدیدات خارجی بوده است.

عصر وایکینگ ها

عصر وایکینگ ها در تاریخ دانمارک دوره ای پرآشوب و در عین حال پررونق بود که از قرن هشتم تا یازدهم میلادی به طول انجامید. در این دوران دریانوردان و جنگجویان دانمارکی به همراه همتایان نروژی و سوئدی خود به نقاط مختلف اروپا حمله کردند تجارت کردند و سکونت گزیدند. وایکینگ های دانمارکی به دلیل مهارت در دریانوردی و جنگاوری شهرت زیادی کسب کردند و نقش مهمی در تاریخ اروپا ایفا کردند. آنها به انگلستان فرانسه ایرلند روسیه و حتی دریای مدیترانه حمله کردند و در برخی از این مناطق حکومت های وایکینگی تأسیس کردند. عصر وایکینگ ها دوره ای از گسترش نفوذ و قدرت دانمارک در سطح بین المللی بود.

اسطوره شناسی اسکاندیناوی

اسطوره شناسی اسکاندیناوی مجموعه ای از باورها داستان ها و آیین های مذهبی است که در میان اقوام اسکاندیناوی در دوران وایکینگ ها و قبل از آن رواج داشت. این اسطوره ها شامل داستان هایی درباره خدایان قهرمانان موجودات افسانه ای و رویدادهای کیهانی است. خدایان اسکاندیناوی مانند اودین ثور فریا و لوکی نقش مهمی در این اسطوره ها ایفا می کنند. این اسطوره ها تأثیر بسزایی در فرهنگ هنر و ادبیات اسکاندیناوی داشته اند و هنوز هم در جوامع مدرن این منطقه مورد توجه و الهام بخش هستند. اسطوره شناسی اسکاندیناوی پنجره ای به جهان بینی و ارزش های جوامع وایکینگی است.

ساختار اجتماعی در عصر وایکینگ ها

ساختار اجتماعی در عصر وایکینگ ها بر پایه نظام طبقاتی بود که شامل سه طبقه اصلی بود: اشراف آزادگان و بردگان. اشراف شامل پادشاهان روسای قبایل و جنگجویان برجسته بودند که قدرت و ثروت زیادی داشتند. آزادگان شامل کشاورزان صنعتگران و بازرگانان بودند که از حقوق و آزادی های نسبی برخوردار بودند. بردگان شامل اسیران جنگی و افرادی بودند که به دلیل بدهی یا جرم به بردگی گرفته شده بودند. خانواده نقش مهمی در ساختار اجتماعی وایکینگ ها ایفا می کرد و روابط خانوادگی بر پایه نظام خویشاوندی بود. نظام حقوقی وایکینگ ها بر پایه قوانین شفاهی بود که در مجامع عمومی (Thing) تصویب و اجرا می شد.

قرون وسطی در دانمارک

قرون وسطی در دانمارک دوره ای از تحولات سیاسی اجتماعی و فرهنگی بود که از قرن یازدهم تا شانزدهم میلادی به طول انجامید. در این دوران پادشاهی دانمارک تثبیت شد و نهادهای حکومتی شکل گرفتند. مسیحیت به تدریج جایگزین آیین های پاگانی شد و کلیسا نقش مهمی در زندگی اجتماعی و سیاسی ایفا کرد. تجارت و شهرنشینی رونق یافت و شهرهای جدیدی در دانمارک تأسیس شدند. در این دوران دانمارک درگیر جنگ ها و منازعات متعددی با کشورهای همسایه بود از جمله سوئد نروژ و آلمان. با این حال دانمارک توانست استقلال و تمامیت ارضی خود را حفظ کند و به یکی از قدرت های مهم منطقه بالتیک تبدیل شود.

اتحادیه کالمار

اتحادیه کالمار اتحادی سیاسی بین پادشاهی های دانمارک نروژ و سوئد بود که در سال 1397 میلادی به رهبری ملکه مارگارت اول تأسیس شد. هدف از تشکیل این اتحادیه ایجاد یک دولت قدرتمند در منطقه اسکاندیناوی بود که بتواند در برابر تهدیدات خارجی ایستادگی کند. اتحادیه کالمار تا سال 1523 میلادی به طول انجامید زمانی که سوئد از این اتحادیه جدا شد. با این حال اتحاد بین دانمارک و نروژ تا سال 1814 میلادی ادامه یافت. اتحادیه کالمار دوره ای از صلح و ثبات نسبی در منطقه اسکاندیناوی بود و به توسعه تجارت و فرهنگ در این منطقه کمک کرد. با این حال اختلافات داخلی و رقابت بین پادشاهی ها در نهایت منجر به فروپاشی این اتحادیه شد.

اواخر قرون وسطی دانمارک

اواخر قرون وسطی در دانمارک دوره ای از بحران ها جنگ ها و تحولات اجتماعی بود که از قرن چهاردهم تا شانزدهم میلادی به طول انجامید. در این دوران دانمارک با بیماری های واگیردار قحطی و جنگ های داخلی و خارجی مواجه شد. با این حال در این دوران نیز تحولات مهمی در زمینه اقتصاد فرهنگ و سیاست در دانمارک رخ داد. تجارت با کشورهای خارجی گسترش یافت و شهرهای دانمارکی به مراکز مهم تجاری تبدیل شدند. هنر و معماری گوتیک در دانمارک رواج یافت و کلیساها و قلعه های باشکوهی در این دوران ساخته شدند. همچنین در این دوران نظام فئودالی در دانمارک تضعیف شد و قدرت پادشاهان افزایش یافت.

والدمار چهارم آترداگ

والدمار چهارم آترداگ پادشاه دانمارک از سال 1340 تا 1375 میلادی بود. او یکی از مهم ترین پادشاهان دانمارک در قرون وسطی محسوب می شود و نقش مهمی در احیای قدرت و نفوذ دانمارک ایفا کرد. والدمار چهارم با جنگ های متعدد توانست قلمرو دانمارک را گسترش دهد و کنترل خود را بر منطقه بالتیک افزایش دهد. او همچنین اصلاحات مهمی در نظام اداری و قضایی دانمارک انجام داد و به توسعه تجارت و شهرنشینی کمک کرد. والدمار چهارم به دلیل اقداماتش به عنوان یکی از بزرگترین پادشاهان دانمارک شناخته می شود.

مارگارت اول

مارگارت اول ملکه دانمارک و نروژ و پادشاه سوئد در اواخر قرن چهاردهم و اوایل قرن پانزدهم میلادی بود. او یکی از قدرتمندترین زنان در تاریخ اسکاندیناوی محسوب می شود و نقش مهمی در تشکیل اتحادیه کالمار ایفا کرد. مارگارت اول با سیاست های زیرکانه و استفاده از دیپلماسی و جنگ توانست سه پادشاهی دانمارک نروژ و سوئد را تحت یک حکومت متحد کند. او همچنین اصلاحات مهمی در نظام اداری و قضایی این پادشاهی ها انجام داد و به توسعه تجارت و فرهنگ کمک کرد. مارگارت اول به دلیل اقداماتش به عنوان یکی از بزرگترین رهبران سیاسی در تاریخ اسکاندیناوی شناخته می شود.

ساختار اجتماعی در اواخر قرون وسطی

ساختار اجتماعی در اواخر قرون وسطی در دانمارک همچنان بر پایه نظام طبقاتی بود اما تغییراتی در این نظام رخ داده بود. قدرت اشراف فئودال تضعیف شده بود و قدرت پادشاهان افزایش یافته بود. طبقه بازرگانان و صنعتگران در شهرها به تدریج قدرت و نفوذ بیشتری کسب می کردند. دهقانان همچنان اکثریت جمعیت را تشکیل می دادند اما وضعیت آنها بهبود یافته بود و از حقوق بیشتری برخوردار بودند. کلیسا همچنان نقش مهمی در زندگی اجتماعی و سیاسی ایفا می کرد اما قدرت آن نیز به تدریج کاهش می یافت. اواخر قرون وسطی دوره ای از تحولات اجتماعی و اقتصادی بود که زمینه را برای دوران رنسانس و اصلاحات دینی در دانمارک فراهم کرد.

دانمارک در دوره معاصر

دوره معاصر در تاریخ دانمارک از قرن نوزدهم میلادی آغاز شد و تا به امروز ادامه دارد. در این دوران دانمارک شاهد تحولات سیاسی اجتماعی و اقتصادی چشمگیری بود. نظام پادشاهی مشروطه در دانمارک برقرار شد و حقوق و آزادی های شهروندان افزایش یافت. صنعتی شدن و توسعه اقتصادی منجر به افزایش رفاه و بهبود استانداردهای زندگی در دانمارک شد. دانمارک در جنگ های جهانی اول و دوم بی طرفی خود را حفظ کرد اما در دوران جنگ سرد به عضویت ناتو درآمد. در سال 1973 دانمارک به اتحادیه اروپا پیوست و نقش فعالی در این سازمان ایفا می کند. دانمارک امروزه یکی از پیشرفته ترین و مرفه ترین کشورهای جهان است که بر پایه ارزش های دموکراسی برابری و رفاه اجتماعی بنا شده است.

دانمارک در جنگ جهانی اول

دانمارک در طول جنگ جهانی اول (1914-1918) بی طرفی خود را اعلام کرد و از ورود به جنگ خودداری کرد. با این حال جنگ تأثیرات قابل توجهی بر دانمارک داشت. تجارت دانمارک با کشورهای خارجی مختل شد و اقتصاد این کشور با مشکلاتی مواجه شد. همچنین دانمارک با مسئله پناهندگان و آوارگان جنگی روبرو شد. پس از پایان جنگ دانمارک توانست منطقه شلسویگ شمالی را که در سال 1864 به آلمان واگذار کرده بود پس بگیرد. بی طرفی دانمارک در جنگ جهانی اول به این کشور کمک کرد تا از ویرانی های جنگ در امان بماند و به توسعه اقتصادی و اجتماعی خود ادامه دهد.

دانمارک و جنگ جهانی دوم

در 9 آوریل 1940 آلمان نازی به دانمارک حمله کرد و این کشور را اشغال کرد. دانمارک برخلاف برخی دیگر از کشورهای اروپایی مقاومت نظامی چندانی در برابر آلمان ها انجام نداد و تسلیم شد. با این حال در طول دوران اشغال مردم دانمارک به اشکال مختلف به مقاومت در برابر آلمان ها پرداختند. مقاومت دانمارکی ها شامل اعتصابات تظاهرات خرابکاری و کمک به یهودیان برای فرار از دست آلمان ها بود. در سال 1943 دولت دانمارک منحل شد و آلمان ها کنترل کامل دانمارک را به دست گرفتند. در 5 مه 1945 دانمارک از اشغال آلمان آزاد شد. دوران اشغال آلمان دوره ای تاریک در تاریخ دانمارک بود اما مقاومت مردم دانمارک نشان داد که این کشور هرگز تسلیم استبداد نخواهد شد.

دوره پس از جنگ

پس از پایان جنگ جهانی دوم دانمارک به سرعت به بازسازی اقتصاد و جامعه خود پرداخت. این کشور به عضویت سازمان ملل متحد و ناتو درآمد و نقش فعالی در این سازمان ها ایفا می کند. دانمارک به توسعه نظام رفاه اجتماعی خود ادامه داد و به یکی از پیشرفته ترین کشورهای جهان در زمینه رفاه اجتماعی تبدیل شد. در سال 1973 دانمارک به اتحادیه اروپا پیوست و نقش مهمی در این سازمان ایفا می کند. دانمارک امروزه کشوری دموکراتیک مرفه و صلح جو است که بر پایه ارزش های برابری عدالت و رفاه اجتماعی بنا شده است.

آب و هوای دانمارک چگونه است؟

دانمارک دارای آب و هوای معتدل اقیانوسی است. تابستان ها خنک و زمستان ها معتدل دارد. بارش در طول سال پراکنده است.