ادبیات سَده اخیر مدیون تهران است!

به گزارش دیجیتوهان به نقل از روابط عمومی برنامه، اولین شب‌ شعر «شب‌های تهران» عصر روز گذشته (چهارشنبه، ۱۸ دیجیتوهان) با اجرای رضا زنگنه و تک‌نوازی ایمان جمشیدی در خانه موزه نیما برگزار شد.

در ابتدای این نشست رضا زنگنه، شاعر و مجری این شب شعر که توسط مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران، مدرسه سه‌نقطه و همراهی سازمان زیباسازی شهر تهران برگزار شد، گفت: دلمان می‌خواست در خانه نیما -و در مجاورت خانه سمین و جلال-، دور هم جمع شویم و در یکی از میراث مهم فرهنگی و ادبی شهر مقداری توجه‌مان را به این داشته‌ها بیشتر کنیم. خیلی اوقات رویدادهای ادبی، جلسات، نشست‌ها و همایش‌ها به‌نوعی براساس مسائل زمان‌مند و مناسبتی برگزار می‌شود که ارزشمند است. گاهی هم جلسات مستمر است؛ اما به بهانه یک موضوع و شهر و مشترکات فرهنگی و اجتماعی‌مان گاهی می‌توانیم کنار هم جمع شویم و کنار این گفت‌وگوها ذوق خودمان را در خطوط موازی و مشابه به اشتراک بگذاریم.

او با بیان اینکه موضوع نشست ما تهران است، عنوان کرد: در این جلسه در خدمت شاعران عزیز و استادان گرامی از نسل‌های مختلف و با ذوق‌های مختلف و سبک‌های مختلف هستیم. امیدواریم این برنامه آغازی برای کارهای ارزشمندی باشد که دست پُرتری را برایمان در شناخت فرهنگ و ادبیات روز و بزرگان و مفاخر فرهنگی و ادبی معاصر که کمترشناخته شده‌اند، داشته باشد.

تهران شهر کریمی است

در ادامه، سید اکبر میرجعفری، شاعر به جایگاه دعوت شد و با این سروده آغازگر جلسه شد.

این محله خرابه‌های عمود/ آن‌طرف از مصیبت آباد است/ آی تهران! تناور غمگین/ پس کجای تو بـِهجَت‌آباد است؟/ شهر چندان که رو به بالا رفت/ کوچه‌های اصالتش گم شد/ ری، پدر جد باستانی تو/ خانه در خانه می‌رود از یاد/ من امیدم به انقراض شماست/ آی سلول‌های بی بنیاد

او درپاسخ به اینکه آیا باید نسبت به تهران سرستیز داشت یا اینکه شاعران کمتر به آن پرداخته‌اند، عنوان کرد: من دقیقا این جمله را از یک راننده تاکسی شنیدم که جمله درست و حکیمانه‌ای بود که می‌گفت «تهران شهر بسیار کریمی است؛ آدم‌ها از نقاط مختلف ایران به تهران می‌آیند و کار پیدا می‌کنند و زندگی‌شان تامین می‌شود. کمتر کسی است که در تهران نمی‌تواند زندگی‌ش را اداره کند. در واقع معاش این افراد و خانواده‌ها در این شهر جور می‌شود»؛ من فکر می‌کنم اتفاقاً این تعبیر راننده تاکسی که تهران شهر کریمی است، واقعا تعبیر بسیار درستی است و ما تقربیا کمتر کسی را می‌شناسیم که علیرغم اینکه ما مقداری از غربت تهران می‌نالیم، به تهران آمده باشد و زندگی او بدتر شده باشد. 

سپانلو نگاه فراقبیله‌ای داشت

حمیدرضا شکارسری شاعر دیگری بود که در این جلسه به شعرخوانی پرداخت.

در ادامه محسن فرجی، نویسنده و ناشر با اشاره به سخنانی از محمدعلی سپانلو، شاعر اهل تهران، گفت: من از ابتدای سال ۱۳۸۵ تا نیمه سال ۱۳۸۶ هر هفته به منزل زنده یاد سپانلو می‌رفتم و با ایشان ‌گفت‌وگو می‌کردم که نتیجه آن کتاب «محمدعلی سپانلو» شد که در نشر ثالث چاپ شد. 

او با تاکید براینکه سپانلو اهل خودبزرگ دیدن و جمع کردن شاگرد و مُرید نبود، گفت: ایشان بسیار با این نگاه‌های قومی و قبیله‌ای و محفل‌هایی که برمبنای ادبیات شکل نگرفته‌ و بیشتر مبنای آن رفاقتی است، مخالف بود. در نگاه من سپانلو همیشه یک انسان جوان و پرنشاط و پویا بود که اصلا احساس نمی‌کردم با کسی روبه‌رو هستم که سن و سالی از او گذشته است با اینکه دانش بسیار گسترده‌ای درباره ادبیات معاصر ایران و جهان و ادبیات کهن داشت.

این نویسنده تاکید کرد: من در کالبد سپانلو همیشه یک انسان جوان را می‌دیدیم و این جوانی روح و ذهن با ایشان نکات مثبتی را به همراه داشت که هیچ‌وقت منجر به رضایت خاطر از خودشان و دانسته‌هایشان ختم نمی‌شد لذا همیشه مثل یک کاشف درپی جریان‌های ادبی نو و اتفاقات و نوشته‌های جدید و مخصوصا کارهای جوانان بود.

آرش شفاعی، شاعر و روزنامه‌نگار در ادامه «تهرانِ شیرینی ست*در بارانِ نرمانرم» را خواند و سپس علی داودی به شعرخوانی پرداخت.

نیما یک انسان متعصب و دیندار بود

سپس مهدی مظفری ساوجی، شاعر و نویسنده و پژوهشگر ادبی پس از خوانش شعری، با بیان اینکه اهالی فرهنگ در طول تاریخ در ایران به لحاظ مالی و اقتصادی آن‌گونه که باید قدر ندیده‌اند، گفت: ما وقتی به ادبیات کلاسیک خودمان مراجعه می‌کنیم این موضوع را می‌بینیم و در مقطعی به حافظ می‌رسیم در شعر معروف و مشهورشان می‌آورد؛ «فلک به مَردمِ نادان دهد زِمامِ مراد/  تو اهل فضلی و دانش، همین گناهت بس». اما دقیق‌ترین تصویر را در این‌باره خاقانی دو قرن قبل از حافظ بیان کرده است، «کارکرد جهان دون عجب است/ همه سوگ است و نام آن طرب است/ آنکه نادان ستور او به تک است/وآنکه دانا کمیت او عقب است/ گر فروتر نشست خاقانی/چه کند روزگار بی‌ادب است/ قل هو الله نیز در قرآن/زیر تبت یدا ابی‌لهب است».

اعتقادات عمیقاً مذهبی نیما مغفول مانده است که موجب تعجب است مگر می‌شود چنین فردی باورهای عمیق دینی داشته است

این شاعر با تاکید براینکه نیما هم متاسفانه در چنین بستری پرورش یافت، افزود: آثاری که نیما در حوزه شعر و پژوهش و نامه‌ها پدید آورد، در چنین شرایطی بوده است. من در کتاب «متافیزیکِ شعر» درباره این موضوعات بحث کرده‌ام و پیشنهاد می‌کنم برای شناخت نیما یادداشت‌های روزانه ایشان را که در انتشارات مروارید منتشر شده را مطالعه کنید.

مظفری ساوجی عنوان کرد: اعتقادات عمیقاً مذهبی نیما مغفول مانده است که موجب تعجب است مگر می‌شود چنین فردی که در میان اهالی شعر و ادب و حتی روشنفکران، روشنفکر معرفی شده است باورهای عمیق دینی داشته باشد. وقتی یادداشت‌های روزانه او را مطالعه می‌کنیم متعجب می‌شویم که با یک انسان کاملا متعصب و دیندار روبه‌رو هستیم.

ادبیات سَده اخیر مدیون تهران است

در بخش دیگر این مراسم، علی‌محمد مودب به شعرخوانی پرداخت و گفت: تهران به فرهنگ سَده اخیر خدمت بسیاری کرده است و تعریف انسانِ ایرانی امروز در تهران صورت گرفته است. نقش تهران، این شهر بی‌دفاع در فرهنگ و ادبیات بی‌بدیل است هرچند خدمات تهران انکار شده است. به‌گمان من در سَده اخیر و در شعر امروز، شعر تهرانی برجسته است. اخوان در تهران اخوان است. نیما در تهران، نیماست.

او تهران را میزبان تمام ظرفیت‌های ادبی ایران خواند و عنوان کرد: در همین خانه‌های تهران، مثل خانه نمیا و خانه جلال و خانه اخوان گفت‌وگوهای ادبی شکل گرفته است و این قاعده برای نسل شاعران انقلاب هم تکرار شد. در مجموعه شاعران ۴ دهه اخیر اگر از بچه‌های شهرستانی بودند اما در تهران شعر جدی گفتند و از این منظر باید متوجه نقش و اهمیت تهران در فرهنگ و ادبیات‌مان باشیم.

 «شب‌های تهران» پنج‌شنبه و جمعه ۱۹ و ۲۰ مهرماه، از ساعت۱۷:۳۰ به نشانی دزاشیب، خیابان رمضانی، کوچۀ سیمین دانشور، خانۀ نیما یوشیج با دو برنامه شب روایت و شب طنز میزبان عموم علاقه‌مندان به فرهنگ و ادب فارسی خواهد بود.

پایان خبر دیجیتوهان